(bkz: hönüsü)
(bkz: dımışgı)
(bkz: tahannebi)
(bkz: muhammediye)
(bkz: kilis garası)
(bkz: döğülgen)

azzet = izzet

ömer asım aksoy (1898-1993), hayatı boyunca, öğretmenlik, avukatlık, savcılık, milletvekilliği gibi pek çok işi yapmış olmasına rağmen, gerek türk dil kurumu'nda görev alması, gerekse yazdığı ve yazılmasına öncülük ettiği kitaplarla daha çok dilbilimci yönüyle tanınmaktadır.

hayatı ve eserleri

ömer asım aksoy, 5 nisan 1898'de gaziantep'te doğdu. 1908'de ilkokulu, 1911'de ortaokulu, 1916'da liseyi gaziantep'te tamamlayarak uzun bir süre memurluk ve öğretmenlik yaptı. 1917'de halep "posta ve telgraf başmüdürlüğü"nde "kâtip" olarak çalıştı. 1919'da gaziantep'e döndü, bir yandan posta telgraf memurluğu, bir yandan da ticaret ıdadisinde türkçe dersi verdi. 1920'de tıp fakültesine başladı; ama anteplilerin fransız işgaline karşı başlattıkları direnişe katılmaya karar vererek okulu bıraktı.

1922-1925 yılları arasında gaziantep lisesi?yle amerikan koleji'nde türkçe, darülhilafe medresesi'nde de matematik öğretmenliği yaptı. bu sırada maarifi ıslamiye cemiyeti'nde yönetim kurulu üyeliği, halk mektebi'nde yöneticilik, muallimler cemiyeti'nde başkanlık, gazisancak ve halk dili gazetelerinin başyazarlık, türkocağı'nda il genel yazmanlığı gibi görevler üstlendi.

1925'te, kendisi gibi gaziantepli olan beşire hanım'la evlendi. aynı yıl ıstanbul üniversitesi hukuk fakültesi'ne kayıt oldu. hukuk fakültesi'ni 1928'de bitirdi. 1928-1931 yılları arasında nizip cumhuriyet savcısı olarak çalıştı, sonra 1931'de gaziantep'e dönüp avukatlık yapmaya başladı. 1935'e dek antep lisesinde türk dili ve edebiyatı öğretmenliği, halkevi ve cumhuriyet halk partisi ıl başkanlığı gibi birçok görevi aynı anda sürdürdü. bu görevler onu, 1935'te gaziantep milletvekili olarak ankara'ya, tbmm?ye taşıdı.

1941?de atatürk'ün kurduğu türk dil kurumu?nun yönetim kurulu üyesi oldu. dille, özellikle halk ağızlarındaki sözcükler, deyimler ve atasözleriyle ilgilenmesi, ortaokul öğrencisi olduğu günlere uzanıyordu. 1941-1976 arasında türk dil kurumu derleme ve tarama kolu başkanı olarak çalıştı. bu çalışmaların sonucunda türkiye'de halk ağzından söz derleme sözlüğü (12 cilt) ile tarama sözlüğü (8 cilt) ortaya çıktı.

milletvekilliği, 1950'de demokrat partinin seçimi kazanmasıyla sona erdi. bundan sonra tüm zamanını tdk'ye, dil devrimine ve yazmaya ayırdı. bir kez yurtdışına çıktı: türk dil devrimi'ni anlatmak için 1971'de macaristan'a gitti. 1963-1976 yılları arasında, kol başkanlığının yanı sıra, türk dil kurumu'nun genel yazmanı idi. daha sonra tdk'den ayrıldı ve evinde çalışmaya başladı.

aksoy, 1988?de dil derneği?nin, 1992'de de edebiyatçılar derneği?nin onur üyesi olarak ödüllendirildi.

biri kız, üçü erkek dört çocuk babası olan ömer asım aksoy, 30 ekim 1993'te, 95 yaşında yaşamını yitirdi. kimisi pek çok kez basılan 60'a yakın kitap, onlarca makale yazdı. ölümünden sonra kütüphanesi gaziantep üniversitesi'ne bağışlandı. kütüphanesinde mükerrer olan kitaplar da üniversite tarafından şahinbey ilçesindeki ertuğrulgazi ılköğretimokulu'nun kurulmakta olan kütüphanesine bağışlandı(1996).

ömer asım aksoy?un, derleme ve tarama sözlükleri gibi yapıtlarının dışında, atasözleri ve deyimler sözlüğü (tdk baskısı üç cilttir), özleştirme durdurulamaz, dil yanlışları, dil yazıları, dil gerçeği gibi dil devrimini anlatan kaynak yapıtları da mevcuttur.

ia. karakter, davranış.

(bkz: tintebaat)


ilgili bir şiir (heralde en çok abdo usta'nın duvarında ohumuşuuzdur?):

binaan sevdim seni
keşke sevmez olaydım
la yorum aşkın gudurttu beni
tabaatini angneyamadım

bıldır sen beylemiydin
bir gurşun gibi börgümü deldin
hanan binan daala şeyle
tabaatini angneyamadım

arişin dalında bülbül öter mi
tağadan yel geçer mi
insan sevdiğine beyle eder mi
tabaatini angneyamadım

şam tatlısı.

gonşu

ia. komşu.

hanifi deller, kellecinin adına
gelin bahın şu kellenin dadına
sebep oldu bizim üç yük oduna
goca kelle dost adama verilmez.

gulaandan duttum, uzundur gaşı
aazına bahtım ki heç yokdur dişi
allah gahreylesin küflü ibişi
goca kelle dost adama verilmez.

gonşular yumıya vermedi teşti
alt çenesini yiyen üç gün gan sıçdı
allah kerim ali, melen puştu
goca kelle dost adama verilmez

üç yük odun yakdım gene bişmedi
gayneyip kellenin kefi daşmadı
daha teke beyle deke düşmedi
goca kelle dost adama verilmez.

ömer asım aksoy, derlemeler.

ia. beyaz köpük.
et, bekmez gaynatılırken üzerinde oluşan köpüğe verilen isim. kevgirle sık sık alınmazsa yemeen dadını bozar..

kellenin kefi taşınca, kellenin biştiği/bişmeye başladığı anlaşılır.

(bkz: kellenin kefi geldi, gaynananın da keyfi geldi)

(bkz: küflü ibiş)

kutsal bir eylemdir.

nenem hiç bir işe özenmediği gadar özenir kelle ütmeye. soora o kelle 1 gün sabahden ağşama ğader bişer.
ağşam da afiyetle yenir.

(bkz: kelle ütmek)
(bkz: kellenin kefi)
(bkz: kelle destanı)

( 20 23 aralik 2007 kurban bayraminın ikinci günü, şükrü ammim..)
% la yoorum bidaha gasaba kestiricim lütfü walla. olmuy beyle, ben baa kesiym, amma soora 3 gün goynsu goynsu gohiyk..

ia. çengel.

(gurban kesilip yüzülüktür asılması gerekiydir, canalıcı söz öbeği gelir...)
% öggeş, şo çangalı getir.

(bkz: alinazik)
(bkz: dorgama)
(bkz: söörme)
(bkz: caartlak kebabı)

ia. darısı başına.

% feyzi abi araba almışıız yeni?
# hee eyle oldu ya, appisi de saa cımaali.

ia. zira.

- ırado

ia. radyo.

# yağmır yağiy.
% sabah ıradoda seyliylerdi merem.

ia. dayak.

ia. düzenli.