özellikle feryat figan eden bebelere kullanılır bu ifade...

abbaaavvv nası da bariy hele çüt demiriynen delikler sahı boğazını... bu na hal la cincücüğü kimi etini goparıylar sahı.

bunun telate şeklinde söylenmesine şaşmamak gerekir zira buradaki se yani arapça asıldaki peltek "se"dir ve gerçekten de ince bir "te" harfi gibi çıkarılır. hatta ingilizce metinlerde arabi metinler yazılırken de buna şahid olabiliriz mesela peygamberimizin sözleri olan "hadis" kelimesini ingilizce metinlerde "hadith" şeklinde yazarak harfin bu telaffuzuna işaret ediyorlar..!

(bkz: sicdigim yerde gorsem kakmam)

yani ben bu adamı hiç bir şekilde hasaba almam'ın en aşağılacıyı şekilde ifadesi

dürümcüye: "acı usta torpaa bol ossun" demek..!

yani dürümün malzemesi bol olsun demek:

- çeeeeek mısdava ustıya iki şiş bi ekmek torpaa da bol ossun..!

(bkz: al allah gulunu, zabdeyle delini)
(bkz: arasada dilenir, gala altında sadaha verir)
(bkz: evde var eşşiklik hamama getme eşşeklik)
(bkz: getti ağalar paşalar, itlere galdı köşeler)
(bkz: hamalı hamıslı, bizim it sizden namıslı)
(bkz: olursa yedi çıra yahari, olmazsa da garannıkda yatar)
(bkz: seni hamamcı eden allah, beni de külhancı gılar)
(bkz: dilki o dilki lakin boyası beni şaşırddı)
(bkz: yimeniynen yürüdüm de habbabnan gaçmam mı galdı)
(bkz: işliyen eşşeen boynu boncuglu olur)

antebe has deyimlerdendir. et nasıl kokmuş ve bozulmuşsa artık tuzlamak fayda vermeyeceği gibi arsız kimseye de söz söylemek nasihat vermek ve bu yollu düzelmesini beklemek neticesiz kalıcıdır, fayda vermez.

gutnu arapçada kutn gelimesinden alınmadır. kutn arapçada pamuk için kullanılır. hatta ingilizcedeki cotton sözünün bile buradan alındığını düşünüyorum.

kumaşın çeşitli boyalara batırılıp kendine özgü renk ve desenler verilmesiyle yapılan bir dokuma türünden söz etmek istiyorum. geçmişi çok eskilere dayanan bir dokuma türüdür kutnu osmanlı padişahlarının giysilerinin hazırlandığı, görkem, zarafet, estetik ifade eder, sentetik içermediği için son derece sağlıklıdır.

güneydoğu ve doğu anadolu'nun eski çarşılarına uğrarsanız, kumaşçılar bölümünde ipekler, satenler, atlaslar, kadifeler arasından bir gökkuşağı gibi kendini gösterir kutnu. ceketlerde, yemenilerde, feslerde, çantalarda, terliklerde, folklor giysilerinde kullanılan kutnunun tarihi bir değeri vardır.

dünyada basma sanatı yokken ortaya çıkan bir dokumacılık türüdür. önceleri hindistan, hama ve humus'ta üretilmiştir. yaklaşık 400 yıldır sadece gaziantep'te dokunan, bu kente özgü bir el sanatı olan kutnunun ham maddesi floş (suni ipek) ve pamuk ipliğidir. tamamen el tezgahlarında dokunmaktadır. 16 yy.dan beri gaziantep'te dokunan bu kumaş, anadolu'da alımlı giyinmek isteyen insanların hayallerini süslemiştir. anadolu selçukluları'ndan beri dokunan kutnu kumaşları osmanlı padişahları tarafından giysi olarak diktirilirdi.
kutnu kumaşı, "kutnu", "alaca", "meydaniye" olarak üç çeşide ayrılmaktadır. çözgü sayısı 4000 olana kutnu, 3000 olana alaca, 2000 olana meydaniye denmektedir. mecidiye, hindiye, zincirli, sedefli, kırk alem, osmaniye, çiçekli vb. 80 den fazla çeşidi bulunmaktadır. kumaşın hakim rengi altın sarısıdır, sarı doğal bir parlaklık vermektedir. eskisi kadar tercih edilmese de, kırmızı, mor, yeşil, bordo, pembe, mavi ve siyah renklerin kullanıldığı kumaş halen tercih edilmektedir. türkiye'nin her yerinde kullanılmakla birlikte, özellikle yörüklerin tercih ettiği bir kumaştır.

ahşaptan yapılmış bir tezgahta işlenen kutnu, kamçılı çekme tezgahta mekikle dokuma tekniği kullanılarak dokunur. kutnuda kullanılan ip, önce çeşitli evrelerden ger. kök boyayla boyanan, sakçılı inceliğinde olan ipini hazırlayan ustalar, "tarakçı", "haşılcı", "boyacı" olarak adlandırılır. her birinin ayrı değeri olan ustaların nesli giderek tükenmektedir.

kutnu kumaşından şal, fular, kaftan, kaşkol, çanta, ayakkabı, kravat, gelinlik üretilmektedir. tamamen el emeğiyle üretilen kutnu, birçok tasarımcının elinde zevkli ve beğeni kazanan ürünler oluşturmaktadır. kutnu kumaşı şu aşamalardan geçerek yapılır: bobin halinde olan ip, söküm işlemi sonucu çile haline getirilir. söküm yörede "devre" adı verilen dört köşeli dolapla yapılır. çözgü iplikleri çile haline getirildikten sonra boyanır. yüz derecelik boya kazanlarında ipler boyayı emene kadar bekletilir. kazandan çıkarılarak kurutulan ipler, kopmaması için mezekçilere gider. kopukların onarılması,ayrılması, düzeltilmesi sağlanır. "taharlama" denilen taraktan geçirilmesi sonucu dokumaya hazır demektir.

dayım dayım işkembeden olmey ağam... aha bu da gaynaa: http://www.hafif.org/yazi/kutnu
resmi de var oralıkda satı görünce tanırsıız gutnuyu.

dilber özbuğutu'nun derlediği bi türküde de geçer:

gutnu yorgan gutnu döşek yumuşak
goynuma goydular bir parça uşak
öpmek bilmez gucmak bilmez gonuşak
men bir maral bir çocuğa verdiler
verdiler de günahıma girdiler

yalınız bu iran gutnusu bizimkiynen garıştırman...

antepde her nevi gumaşdan şalvar yapılır. yalıız modeline dikişine göre de her birinin ayrı ayrı adı sanı vardır. genelde avamın geydii malak gısmı bol olana şalvar denilir. yanı eyle şalvar dedeniz vahıt bu annaşılır. malak gısmı dar olup da eer ortası da dizden aşşa gader eniyse, aha bu adamı yeen yahışıklı gösderir buna haleb şalvarı deller. o zamanın metrosesüelleri bunu geyellermiş ellaham. neyse, cebinin aazı malakları filan ipeknen dohunmuşsa buna gandilli deller, ıbrıklı deller gamalı diller, der allah deller. antepliye laf mı yok. bunnarın alayı halep şalvarıdır. acı siz ipeklisine cip havas etmen. ıpek avrad işi ne de ossa?!?

neymiş ağam?!?
şalvar iki çeşidmiş:
1. avam şalvarı
2. haleb şalvarı

la tam gaydet deydimkine aglıma geldi: bi de gız şalvarı var tama yorum...

bu antebe has marif gutnudan yapıldıı kimi irenkli siyre, saten, kadiyfe ve bez gumaşnan da yapılır. gutnuy başka yellerde izah ettik zaten.

özelliknen barak doleylarında avradların gullandığı, goyu turunç irenginde bi başörtüsüdür. başa bağlanış şekli de gen gıza, dul avrada göre deişik olur.

beyaz renkli üzerinde güççük güççük çiçekler bulunan gumaşdan yapılır. boyu diz kapaandan yoharda olur. bu köyneğe şeytan köyneği de dellermiş... bu yangılmeysam eğer önnük vazifesi de görür bi de üç eteen golları yangır olmasın dey onnan barabar çemlenir.

gırmızı yahud siyah olur özel gumaşdan yapılır başa geyilir...

avradlar üsdüne yanaklık dikeller.
(bkz: yanaklık)

bi de depelik denir avrada nazar deymesin dey fesin üsdüne duddurulur ve altuniye poşuynan srılır.

avradların feslerinin üsdüne dikilir. yanaklığın uçlarında gümüş paralar olur. ayrıca avradlar çocuk sayılarına göre de bunun üsdüne altın para da dikeller. acı halı vakdı yerinde olmıyanlar da altın yerine 1/10 gazi dikeller.

bi de gapaklı zübun vardır atmalı zübun da derler. bu gutnudan yahut şam gumaşından dikilib geyilir. avrad kısmı ekseriyatnan irenkli gutnudan er gişiler de şam topundan mamil zübunları tercih edeller.

herhalde "yimeni" şeklindeki telaffuzu daha antebimsi... çeşitleri:

gülşefdalı: bu gırmızı köseleden olur. gulaklısı gulaksızı da olur. acı birez zengin işidir.
annubi: mor köseleden yapılır. yalıız gulaklısı olur. gulaksız deysen o olmaz.
gara yimeni: bu da gara yanı siyai köseleden mamildir. halhın ekseriyası bunu geyer.
merkeb yimeni
altıncalı yimeni
guaklı yimeni

bu son üçünün ne oldoonu bilmeym amma beyle çeşidi de var bu yimeninin..!

don yanı tuman beyaz hassa yahut kahke bezinden mamil, incig gemiklerine gader uzıyan malaklarıynan uçguru elnen işlenen bi elbisedir. eski vahıtlarda genç gızlar bunu çeyiz edellermiş. şimdilerde de yeen az gullanılır oluk.

ip gumaşdan yapılan üzerinde motifleri bulunan bi örtü çeşididir. hususan barak yöresinde erkekler ve avratlar başlarına bağlarlar.

guşak, özel gumaşdan mamil bele bağlanan eşyadandır. dohunuşuna bi de iplik nevine göre mıgdelif adları vardır.

* şal guşak
çok irenkli ipliklerden olur antepde dohunanına yelli şal guşak denir. bi de bunnardan ıran'dan gelen vardır buna da acem şalı deller.

* tırablıs guşak (trablus)
beyaz bi de sarımsı bi renkde sade ipliklernen dohunan guşakdır. denildeene göre bu daha ziyade aydınnar geyermiş. guşaa erkek avrat alayı beline dolar. bele bağlanan bu guşağın gıvrımları hem ayrı bi görünüm verir hemi de para kesesiynen köstekli saat bu gıvrımların arasına gonur. ceb kimi gullanılır. herke gene mali durumuna göre galitede guşak gullanır.

köynek, beyaz gumaş üzerine kirpi ohuynan delikler açarakdan, irenkli ibrişim iplikleriynen işlenen bir libasdır. erkeklerin köyneklerinin işçilii acı sade olur. avratların köyneklerinin işçilii fazla olur bazısı da cip süslü olur.

bi de menşur salmalı köynek vardır.

abe, özel gumaşdan üzeri mıgdelif motifler işlenerek yapılan, orta hallı ve fuhara kimselerin geydikleri libasdır. zenginler cepken giyeller. abenin çog çeşidi vardır.
* hımıs abesi
* yelli yanı yerli abe, buna boz abe de deller
* gırmızı ve sırmalı abe bunun da gendi içinde tagdalı, sandıglı, zencirli, gandilli, gurbaalı modelleri vardır.
* gıl abe
* maraş abesi
* goron abesi
* gara abe yanı siyah abe
* çuha abe