ipi çek.
şimdi bu sözün anlamını büyüklerimden dinlediğim aşağıdaki misal ile pekiştimezsem anlatabileceğimi sanmıyorum.
osmanlının en görkemli zamanında antep ve çevresinden sorumlu bir sultan varmış.
sultan herkesçe pek sevilen adaletli bir adammış.her insanın bir kötü huyu olur derler ya bizim sultanın da en kötü huyu aşırı derecede yalan söyler olayları fazlaca abartırmış.
bir gün çevre krallıklardan bazıları bizim sultanı ziyarete gelmek istediklerini haber salmışlar.
efendim bir telaşdır başlamış hazırlıklar,yiyecekler yapılmaya başlanmış merasim alayları falan neyse başınızı ağrıtmayayım büyük gün gelmiş çatmış,çatmış ama en büyük telaş bu sultanın üç veziri olan yani danışmanlarını almış.aman demişler sultanımız iyidir hastır ama bu yalan söyleme abartma huyuna bi çare bulmak lazım yoksa rezil oluruz diye düşünürken,vezirlerden küçük olanı çareyi bulduğunu söylemiş.
sultanada arz etmişler meseleyi önce olmaz falan dediysede çok büyük rezillik olur diye ikna etmişler.
plan şu imiş;
heyetin toplanacağı odaya serilecek halıların altından uzunca bir
ip geçirilecek ipin bir ucu bizim sultanın daşşağına
* bir ucuda büyük vezirin eline tutuşturulacakmış.
eğer bizim sultan yalan yanlış bir şey söylerse diğer vezirler
ipi çeek diyecek büyük vezirde hafiften ipe asılacak,sultan da daha makul şeyler söyleyecekmiş.
plan yapılmış aksilik olmaması için dualar edilmiş ve heyet gelmiş.
yemekler yenmiş tatlılar felan derken koyu bir sohbet başlamış.vezirler pür dikkat her söyleneni dinliyor o ana kadar bir aksilik çıkmadığına seviniyorlarmış.
sohbet dönmüş dolaşmış avcılığa gelmiş,misafirlerden biri ava çıktğında çok büyük bir ayı vurduğunu ballandıra ballandıra anlatmış.bir diğeri benzer bir av macerasını anlatmış.
bizim sutan dururmu başlamış kendi av hikayesini anlatmaya;
*
sultan; æam geçenlerde bende dülük ormanına geddim ava.
epey aradım bi şey bulamadım acı birez soluglanıym dey oturmuya galmadıhı bi dilki geçdi şeeyle sol yamacımdan
yalan eyi deel bi atmıya vurdum gendini inanmazsıız tam on metre guyroo vardı yoorum
vezir;
ipi çeek
paçasının arasında bi hareketlenme olan sultan annamış yannış yapdığını.
sultan; yedi sekiz metre filandı heralda,demiş
vezir;
ipi çeek
ip biraz daha gerilince hafif bir acı hisseden sultan; yavv dörd beş vardı ellaam,demiş
vezir;
ipi çeek
paçasının arasındaki gerilim artınca acısı yüzüne yansıyan sultan; garannıgda seçemedim iki metre kimi geldi baa,deyince
vezir;
ipi çeeek diye yüksek sesle sert bi şekilde uyarınca diğer vezir panikle iyice bi asılmış ipe.
öyle bi asılmışki bizim sultanın daşşağı kopma seviyesine gelmiş nerdeyse,
ve can havliyle bağırmış;
lan oolum bu dilkinin heç mi guyroo yokdu çeke çeke hayvanda guyruk,bende daşşag gomadıız,demiş.
dedim ya bu misali vermezsem anlaşılmaz diye,antep de bilenler bilir birisi bir konuyu olağandan çok abartır,kendi üstüne vazife olmayan konularda gelişi güzel konuşursa yada aşırı derecede yalan söylerse yani imkansıza yakın olan işte o zaman bir büyüğü tarafından
ipi çeek diyerek uyarırlardı.
dialog içerisinde kullanıldığında ise;
yavv höggeş ammi oolun sağda solda apır sapır siyasi gonuşma yapıy aman deym ha,acı
ipini çekin gendinin son pişmannık fayda etmez benden söölemesi.
* *
mamedhalfe
yirmiyedi
agcabekirusaa
mitokondri