i.a.kara yıkanmayı ne yapsın,zayıf yemeyi ne yapsın
çirkin yunmey neynesin hıra yimeyi niynesin şeklinde de söylenebilen bu deyim nafile gayretleri,ne kadar uğraşırsan uğraş neticeyi değiştiremiyeceğini anlatır..
yani genel anlamda söylenen akıntıya kürek çekmek yada boşa kürek çekme deyimlerinin antepçe versiyonudur

şaraküsdü doyuran gardaşlar unlu maamüller fırınından arpa çöree alırken muhabirimizin"işde saalıglı beslenme uçun beslenme alışganlıklarını deeştiren bi hemşerimiz,artıg insanımız uyanıy beyaz ekmee alternatif ekmeg çeşidleriynen sofrasını şenlendirip daa saalıglı beslenmenin yolunu araşdırıy,evet ammi neeen arpa çöree lüdfen bize açıglarmısn"deeyince
ekmee alan heyri garagülle"neeen yayınleysin bacım ! çegme layn ,la taman çegme deym ,bobeyn gabirine daa çekiy döyyüs."diye tepki gösderdi.daa soona etirafdakiler terafından sakinleşdirilen heyri kızgınlıının sebabını şeyle açıgladı
"aem ayipdir söölemesi son günlerde yeen garnım şişiy,evde fıs fıs bıraghınçı ortalıı bi goghu alıy avrad uşak başleyler"öööüüggghhhh,derd dutaaaaaaaa,şiş çaghılaaaaaaaa bös böyüg herif utanması sıghılması galmamış"deyp gulbimi gırıylar.bende arpa çööree alıp yiyereg bu duruma maakul bi mahana yaradmıya çalışacakdım..çünkü maalum osuran göte arpa çöree mahana derler ya madam arpa çöree bu işe sebab olabiliy ben de bu bilimsel gerçeee mahana olarag gullanmey planleydım,onun uçun planlarım açaa çıgdı dey öökelendim yoosaa basın bizim her şeyimiz "dedi

antep dilindeki "eldeki yara duvar deliği "sözünün değişik bir ifade şeklidir
el senin derdinle ilgilenir gibi gözükürse de gerçekde ilgilendiği benzer şekilde olan kendi derdidir.senin sıkıntın nezdinde kendi sıkıntısını,kendi acısını anımsar ve dertlenir anlamında olarak "cenazede her kes gendi ölüsüne ağlar ortadaki cenazeye deel "denir.sadece ailesi ve çok yakınları gerçekde onu kaybettiklerine üzülüp ağlıyordur.diğerleri kendi kaybettiklerini anımsayarak üzülüp ağlıyordur
(bkz: eldeki yara duvar deligi)

aalarsa anam aalar gerisi yalan aalar dey boşuna mı demişler
el elin eşşeğini türkü söyleyerek arar sözünün antep versiyonu
her kes gendi ölüsüne ağlar

birinin duymakdan hoşlandığı bir şeyin gündeme gelmesi ve konuşulması için o meseleyi hatırlatıcı şeyler söyleyip niye o konuyu konuşmuyorsunuz diye ima edmesi.
olayın aslı şu..abdal çadırında bütün aile beraber yatıy haliyle.dublekis dayra deel ya gıl ya da çabıd çadır.uşaklar uyudugdan sonra avrad herife "yav herif artıg bu oolan böyüdü evleme çaaı geldi bunu evereg artık "der herif ise "eyi dersin avrad emme neynen everg hanı para pul.bul bidene beleş gelen de alag bari"deyince avradda "neen herif olmazsa aha şoo eşşenen kekleei satarıg olanı everirig "der.bir kaç gün oğlan keyifle bunları dinler..derken konuşma biter ve artık gündeme gelmez olur..bir gün oolanın artıg tahmili galmaz ve gece bekler ki anasıynan bobası gonuşsun ama yog.o zeman oolan yorgandan gafasını çıgharır ve yav ana siz artıg neen eşşeenen kekleein haneeni edmeysez hıııı? der.işte bu söz buradan kaynak alır.bir kişi beklediği herhangi bir konu konuşulmazsa işte küsereg,yemek yemeyerek,surat asarak,konuyu anımsatacak laflar ederek konunun açılmasını ve gündeme gelmesini bekler.eğer büyüklerden bazıları meseleyi anlamayıp" neeen bu oolanın hal ve tavırları deeşdi derdi neyki acep "dediğinde konuyu bilen diğer büyüğü" işde bobası taman beyimiz eşşeenen kekleen haneeni isdey " bizde oralı olmeynça gendigendine bi taaf havalara giriy .gulaasma acı her şeyi görmen sizde.iki günden unudur geder"der

öökelenmek,singirlenmeg

özellikle malını yeen methedip ama bi türlü fiyetini söylemiyen satıcıya müşderenin söylediği hanek..traşı bırak hele saadede gel neçiye bu demenin antepçesi

dinlenmesi son derece acı ve ızdırab veren anı,olay vs yi anlatırken ya da dinlediği acıklı bir olayı naklederekn kullanılan bir deyim
-amaaaaaan bacı gurban oldooum mevlam ağ yazılar yaza.ganimenin gelini hele bobalıgdan neler çekdeeini bi anladıy..dinle gulag dayan yüreg...gözününgyaşı yeri suley.hem aaley hem aaladıy angladırken.dayan dayanabilirsen
+ hee kele bacım..yüreg daşıyan insanoolu bu gader yeen acıglı şeye dayanmazki.yüreem parçalandı evelsigün dinglerken

şimdilerde kırkyama diye bir de antika isim uydurmuşlar....eee eskiden çadırda kalma işini yapana cinganmısın zati bi çadırın eesigdi derlerdi şimdi doğa ile bütünleşme,detoksifikasyon programı vs gibi acaip derin anlamlar ihtiva eden isimler verilmiyormu?yamalık vurmanın adı bile aplike işi diye hemide gavurca isim vermediler mi?yırtık geyen ayiplenirken şindi yırtık,yamalı got pontirlere dünyanın parasını moda dey veriy milled.dedelerimizin de dediği gibi eskiye raabed devrindeyk ama halen bit bazarına nur yağmadı

-taman aslansın seeennnn
-aslan parçası kimi mibareeggggg...daşşagları bi batmannn
-çükünü yideeemmm hadı baghıymmmm
-çükünü yisin ammisiiii hele gaça gaça ged gel
-de yerrriiii baaahalım.antebin gızları da çükünü yisingg...goç goooçççççç
-maşşallah..nenesinin bi dedeeini iki etmez beeyle aghıllıdır benim oolumm...
bu sözlerden sonra yerine durabilen,ya da isdeneni yapmeycak uşaaın alnını garışlarım valla.dutabilen aşgolsun..gıçına nişadır deyirilmiş kimi seerdirdik hemen

eskiden eş dosdu,düyüne,cehize buyur etme için davatıya yerine çeşitli marka cuvara pekatları üsdüsde elde dutulup buyur edilirdi.zati 2-3 çeşit vardı-gulüp,bahar,yani harman,yenice kimi filtresiz garton gutulu cuvaralar ağır cuvara sayılırdı .cuvara dutma düğün ve cehize davat etmekdir.dutulan gişi içse de içmese de bi tene cuvarayı alır içiyse zatan dutan kişinin elinde mıghdar çakmaa da hazır olurdu. hemen yaghardı.içesi yogsa "daa yeni atdım" ya da "daa yeni söndürdüm" deyip gulag arghası ederdi.teyreki deelse gullanmeym der almaz ama isral edilirse alıp gene gulag arghası ederek bi içene ikram ederdi.çünkü bazan reddedmek garşıyı adam yerine goymamag ya da davetine tenezül edmemek kimi algılanabilirdi.o nedenle içsin içmesin bi dal almag usuldandı.yaghanda gene usuluna göre yaghardı.cuvarayı dutan ataşı yaghar sen de 2 eliyn arasına alıp uzadılan o ataşa duldalık edersin rüzgarda filan sönmesin dey.çünkü dutan kişinini bi elinde cuvara pekatları oldooundan o bunu yapamazdı.cuvara yanınca da ataş dutan eline eyvallah ,sağolasın manasında hafiçe bir iki kere doghunursun.düyün ve cehiz günü gene davadlılar mekana girerken az böyükçe, ve cuvara yakmey başarlıyacak uşakların elini pekatlardan verilir ya da saehenlere cuvara ve kirbit gonarak şeker daaddırılır kimi sürekli cuvara ikram edilirdi.cehizlerde ayrıca kürsünün üsdüne sini ve amadanla gurulan masalara birer ganne şarab ve araghı çay bardakları,buzlu su,birer saehen sulu salata , cacık , guru yemiş ve pekattan boşaldılmış dal dal cuvara garışımı gonurdu.bu ilk ikramlar daevad saabine ayid olup bitenlerin yerine içgileri tezelemek yani takviye yapmag masıya oturan misafire ayiddir.ısmarlayana masanın aası kimi baghılır ve hörmed edilirdi.(aazına cacık,salata vermeg kimi)mahellenin uşagları olarak bizler zaten hazır beglerdik.çünkü masada gafası gıyak olan serhoş ammiler ısmarladıgları araghıların üsdünü genelde bahşiş olarak bize bıraghırdı.zaten parey de ona göre ayerli verirlerdi.içgi ve cuvara haricindeki mezeler gene davad saabince sürekli tezelenip takviye edilirdi.öğleden az sonra cehize kaghılır,yanı gız evine ince sazdan,davıldan gidilip gızın cehizi gelin gelecee eve daşınırdı.serhoşların en böyük zevki saghılam yeen möhüm bi şeymiş kimi eşyaları aldıkdan kelli bi de ireyhan ve gül ölbelerinin ev eşyası kimi arabalara ya da uzaksa gamyona yüklenmesi ve daha da ileri gidip zoytarılıg olsun magsad gülüp eyleneg dey açıkda olan lambalar sökülür,abdeshananın çarpana süpürgesi,ırbık ve şapşaa,mintag guvası,yırtık laylon pabıç ,sovan takdası bile gapılıp götürülürdü.cehiz indikten soona cehiz töreni sona erer ve etraf serhoş daşıyan az gafası ayıkların dil dökmelerinden,serhoş narasından,sövüp saymalardan geçilmezdi.ne günlerdi offfff off
(bkz: gulak arghasi etme)

yan cebine goy,soona ilazım olursa bulunmuş kimi olur,yedekde bulundur demenin antepçesi.genellikle bu deyim ikram edilen cuvarayı ağzında halihazırda yanan cuvara varsa veya daha yeni söndürmüşse,yapılan ikramı bir fırsad kimi görüp gaçırmıyak düşüncesiynen bi dene alıp"soona yagharıg aaem"diyerek daş usdalarını ya da nacarların gulaanın arghasına galem goyması kimi goymak için söylenir.

sair zamanlarda söylenen bir işi ya da istenen bir şeyi pekiy deyip yapmamak,beklemeye almak anlamında da kullanılır.ama aldırma,boş ver,s.ktir et anlamında söylenen gulaasma lafıyla eş anlamlı değildir.
arada ciddi bir nüans farkı vardır.
kulak arkası etmek iş isteyen kişiyi dikkate almamak anlamında değil bilakis iş yapması veya bir isteği yerine getirmesi istenen kişinin vurdumduymazlığı,işi rölantiye alması,acele etmemesi, işe dikkatini vermediğinden yapmayı unutması olarak o kişinin zaafiyetini ifade eder.
gulaasma lafı ise bir şey ya da hizmet talep eden kişinin önemsenmediğinden,hesaba alınmadığından,adam yerine konulmadığından dolayı talebinin yerine getirilmemesidir.

-maamed oolum acı şu gapının ganadına bagsana.eyi gapanmey taman
+ey nene bagharık .ayıbeddin.ne dedingde yapmadım.o goley sen başga bişey varsa onu söyle..
-yav olum pekey deyn ama gulag arghası ediyn.daa ne zeman yapıcın şu gapının ganadını
burada iş yapması istenen işi savsaklamakda,önemsememde,tembellik ve ihmalcilik etmekdedir. ama talepte bulunana karşı bir saygısızlığı söz konusu değil.önemsenmeyen kişi değil iştir

-yav usda taman gara hanifi 1 dürüm kebap söyledi
+eyi eyi yaparıg acelesi ney
-usda bi saat oldu.taman müşderi gaçar
+la gulaasma onu.para vermez borca yaz der.acı eyle müşdere gaçarsa gaçsın möhüm deel.
bu örnekde ise gulaasma daha iyi anlaşılabilir.talepde bulunan kişiye itibar edilmiyor..yani talepte bulunan kişi önemsenmiyor.önemsenmeyen istenen iş değil,isdeyen kişi
işte antep lisanın inceliği

heredot hökkeş tarihin karanlık noktalarını aydınlatmıya devam ediyor
yavuz sultan selim niye küpe daghıydı
araştırmadan yazan tarih yazarımız heredot hökkeş tarihin bir karanlık noktasına daha ışık duddu.iresimlerde gördöönüz ve taaef taaef bakdıınız küpeli ama gayten bıyıklı yavuz sultan selimi görüpde” la bu menşur asbab dikicisi cumali ipekcinin padişah gılıına girip çekdirdeei poturaf mı yoksa bizim tarihimizde ipnalıkda mı var,beyle küpeli yumuşak görünümlü padişah nasıl cihanın anasını aaladır dersiniz ama gazın ayaaı eyle deel işde.o poturafdaki elbette asbab dikicisi cumali ipekçi değil bobayiid padişa yavız sultan selim helbet.gelelim küpiye.bu küpey mısırı aldıktan sonra zenginlerin hızmatçı kullarının kulaaında görmesi üzerine “biz de allahın kuluyuz o halde bana da verin bi küpe daghıcım ,gul gulloounu bilmeli “dedii söylenirse de işin aslı çok farglıdır.
şindi aga sene 1481 ..yavız bütün imtihanlarını verip siyasal bilgiler fakültesini pekeynen bitirir. bobası beyazıd tarafından uşak idaracılıg örgensin dey stac için trabzona vekil gaymagham olarak tayın eder.o zeman trabzon sıvas sancağına bağlı..yavızın kirvesi de lala yanı aghıl hocası ayağıynan yanına verilmiş bobası beyazid “bizim deli oolana mıghaad olasın,bize söz hanek getirmiye” deyp tembehlenmiş.yavız genç yerinde duramıy aybaşı gelinçi maeşi alıralmaz yallah tebrize acem avradlarıynan yimiye gediy...tebrizde deve zekine,bengli hayce,boyalı zılha kimi o zemanın menşur şarmıtalarının aleyi dosdu. paviyonu gapadıp masayı donattırıy kebap,mezeler,araghılar küp küp şarablar çalgılar aauuuffff aaşama gader yiyip içiy aaşam olunca da baytona biniy davılcı zurnacıyı da garşısına oturduy baaşiş vererek gulaana zurna çaldırarak sabaae gader turley.gene beyle bi oturag alemi sonunda gulaana zurna çaldırıp ,harrikleyerek gezerken bayton şah ismaaelin evinin urgundan geçiy.şah ismaael maallede harikkliyerek gezen yavıza öökelenir “aha geliym la erkegsen getme” deyip bicamasıynan dışarı çıghar.yavızda gafa gıyak,bobayiid, “gel la gel.senden gorghan senin kimi olsun” dey arabadan iner,çeketi sıyırıp yere atar.lala” la olum bu tebrizin saaebi sayılır, başımıza iş alıcık” derse de yavız hiddetle”kirve ben arghamdan kaçdı dedirtmem ataş olsa cürmü gader yer yaghar “dedi.neyse arıya girerler ve ayırırlar ama o ara yavız ,ismaeelin avradını tağada görüb bıyık burmazmı?avrad da zaten ismaaele işmar edip duruy..alahey şah ismaael daavey fergedinci gudurur” habersleyn gelip yavıza bi gafa atar yavız pers olur.aazı burnu algızıl gan olur.avrada da madara olmuşdur.kirvesi ayaa galdırrp üsdünü başını silkeler serhoş gafaynan ayakda zor duran yavızın goluna girip yer ayırddıkları otele gelirler.bi sade gaafe söyleyp içer .acıcık ayıghınca lalasına ”la kirve bu döyyüs serhoş serhoş banga galleşleynen vurdu,avrada da irezil olduk..ama ne avraddı hııı? daş kimiydi dee mii?.tam da iş atiydi baaa.sıçdı işin içine döyyüs herifi. get bana küpe al gel” der.lala şaşırır “la olum allah gözünü doyursun bu yaşda dosd saabisin, o şarmıta için deyermi neydicin küpey..işallam bi de avrada küpe göndericin hepden azımıza sıçacaklar burada “der.yavız “yav kirve seninde götün üçbuçug atıy haa kötee yiyen ben gaygısı sanga düşdü al gel şu küpey bizim de bi bildeemiz var haralda “der.lala ıhdiyar halıynen gece okdu gider guyumçuya yavralır küpey alıp gelir.yavız dak şu meredi gulaama deyince”aman olum neediy la taman bizi defe goyup çalarlar ,goca şehzada ipna kimi küpe dakmış derlerse boban ikimizin de azına sıçar bizi kötek aşı eder “derse de dinledemez haneeini.küpe daghılınçı yavız bu banga eddeini aha bu ismail döyyüsünden çıgharıcım.avradını da elinden alıcaam bu da gulaama küpe olsun bu ahdimi unudmeym dey küpey dagdım şindi daa eyi angladın mı kirve ama küpe de yaghışdı dee mii “der..işde o küpenin hakiyesi aynen budur . .padişah olunçu da aynen de dedeeni yapar.diyerek sözünü temamlar.

haziran sonu ya da temmuz başlarına ekinlerin çabucak olgunlaşıp hasad edilmesini sağlayan ve her yıl düzenli olarak görülen mevsim sıcağı.bu da guyruk doğması ya da bastırma sıcaa gibi periyodik mevsimsel sıcaklardandır

birbiriyle alakasız parçalarla ama aynı amaç için beraberce çalışarak iş görme üzere dizayn edilmiş makina ve teçhizat için ve işinin erbabı olamayanlar ve bu gibilerce yapılan iş ve hizmetler için kullanılan antep deyimi.
ancak delme dakma olmuş bunlar denildiğinde ise iyice içiçe girmiş,kaynaşmış,güncel anlamıyla grift manasına da gelir.
(bkz: içli dışlı olma)

aldırış etme,boş ver,gıymadsız ,ya da kayda değecek kadar değil,sözünü etmeyi deymez .önemli değil anlamlarında geniş kullanım alanı olan bir antep deyimi..

yüz göz olup saygı ,nezaket kurallarını sıfırlamak
(bkz: yüzgöz olma)

arada hiçbir nezaket kuralı bırakmamak,çok samimi olup resmi kuralları kulak arkası etmek
(bkz: göte barmak gedmek)

ayrıca bu deyim aşnafişne etmek şeklinde oynaşmak,kadınla erkeğin samimi bir şekilde el kol şakalarıyla cilveleşmesi anlamında da kullanılır

çıtı pıtı,hanım hanımcık,aazı burnu gutu kimi olan genç bayan