tebdili dolasmak
şaşıp kalmak,eli ayağı dolaşmak,ne yapacağını ne edeceğini bilmez bir halde dona kalmak
(bkz:
kelebi dolaştırmak)
antep yemeklerinin antepliye ağır gelmesi
eşşe semeri yük olmaz derlerse de 2 ööün goyun eti yiyince başıma argı girinçi antep yimeklernin de gövdemde alarım zillerinin çalmasına sebab oldoonu agnadım...naled olsun beyle işe.ciyer kebabını heç bişeye değişmem .habeş amminin ciyer gavırmasına yatıya giderdim şindi 2 gaşşık yisem başım çatley.tansiyon ve golestirol azıy hemen.avrada atın ölümü arpadan olsun deym bırak acı dişimi göme göme,yağını dirseemden ağhıda aghıda bi kebabb dürümü ediymde yiym deym aman haaa ölmek bişey deel sürünmek kötü dey.haklı.o zeman bende "la sünnedi gılameyk bari farzı yerine getirek "dey home made noghud dürümüne yumuliym.gerçi bazar yerindeki maamed abininki kimi olmey ama nedecen gurbette bulunçu gıllı deme löksümüz yok ki...dadını alabildikden sonra sıcak kübban ekmee temetos ,bahdeniz biber yeşil sovanın yarpaa bol gırmızı biber duz aauuufffffffffffff kebap kimi geliy valla.dürüm olsun da nolursa olsun fargedmez.tavık balık heç et sayılırmı yav.gendimizi gandırıyk işde.et dedein yağı agharak yinen hallik etidir.gerisi mardaval.tavıkdan balıkdan bişey olseydı cenabıallah ondarın böyyönden de gurban edin demezmiydi.demekki gul için en gözeli davarnan sığır ve deve ki bunlar gurban oluy ve yiniy.toktur yimeycin ammi diyene gader yiycim.yime derse de allah kerim.o zeman tavık balıkdan gendimizi gandırıp nefsimizi körledirik neydek?
guzlamak
gunnamak
doğurmak manasında kullanılan bu sözcüğü daha çok çok yavru yapan köpek ve kedi kimi hayvanlar için gullanırdık.
-anaaa gıızzzz bizim pisik ocaklıa gunnamış
ayrıca sandıkta saklanan çeyiz ,asbap vs gibi manifatura malzemelerinin üzerinde bazan kırmızımtrak bir leke oluşurdu.sandık lekesi de denilen bu olaya da şeytan gunnamış derdi böyüklerimiz.
antep aksanında guzlamak olarak da tabir edilir.
(bkz:
guzlamak)
kelep
ben de bobam ve dedem rahmatlıklardan öğrendiğim kimi zonguldakta geçirdiğim bir bayramda kestiğim davarın baasakların avradın "burada baarsak topmazlar"diye tüm ısrarlarına rağmen benim inadla böyüklerimden gördöüm kimi baarsıkları kelep edip bi kenara koymam ve daha sonra gelen görevlilerin avradı haklı çıkaran barsaklar bizim işimize yaramaz onları belki barsakçılar toplar sözleriyle köpürdüğüm aklıma gelir.hem bir değer olan baarsığın ziyan edilmesine hem de avradın haklı çıkmasına yeen ökelenmiştim.
cibre
şire çıkarırken salda üzümler ezilip suyu alındıktan sonra kalan posaya verilen ad.bazan cibre kurutulup yakacak olarak değerlendirilir bazan da ıslak bırakılıp mayalandırılarak sirke imalatında kullanılırdı
sal
sal daha çok bir ucunda tahta bir çörteni yani oluğu olan sağlam tahtadan yapılmış 30-40 santim yüksekliğinde 2x2 metre ebadlarında portatif havuzdur.sağlam kerevet gibi ayakları da olur ve arkası yüksek ön tarafı az alçak yani hafif meyilli olurdu.üzümü içine mahralardan boşaldıp depeleyerek çeynerdik. genellikle her mahallede bir tane olur ve sokak sokak sırasıynan kullanılırdı.zaten bu işlerin tamamı köylerde mahsere denilen büyük umumi sabit ocaklarda ,antepde ise sokakların en geniş ve kimseye zarar vermeyecek yerlerinde kurulup yapılırdı.mahsere kazanı da buradan gelir.bu kazan parayla kiralanır kullanılırdı.bakırdan büyüüük kalaylı bir kazandı.çocukların adam yerine konulup işe yaradıkları en önemli işlerdi bunlar.önce teştlerde temetos çiğneyerek salça çıkarılması,sonrada salda üzüm çeybeyerek şire çıkarılması.her ikisinde de yakacak olarak ortud ve diğer çalı çırpı türü yakacak taşımak da cabası
sire cikarmak
sonbaharda bağ kesiminden sonra elde edilen üzümden evin kışlık ihtiyacı olan sucuk,bastık,dilme,tarhana,sirin pekmez gibi üzümden elde edilen şekerli tatlı kışlık gıdaların hepsinin birden yapılması işlemlerinin tamamını ifade eder
masara
güncel anlamıyla ekim yapılan tava ya da bazı bölgelerde masura denilen toprağın ekim dikim işlemi için her cins nebatatın müstakil olarak ekilebileceği işlenip sınırlandırılmış arazi parçası
masira
direzin yapmak için ip keleplerinin terdek üzerine sarılarak elde edilen ve şişlere takılarak kolayca dönmek suretiyle düzgün şekilde sağılabilen düzgünce sarılmış bir nevi ip yumağı
avrad üstüne avrad
sucuk ipi
sucuk batırmak için kabarmış yumuşak ham pamuk ipinin gevşek olarak eğirilmesiyle elde edilen fıstık ve ceviz içinin dağılmadan ve parçalanmadan düzüm haline gelmesini sağlamak için gıyyık'a geçirilerek kullanılan yumuşak iplik.
ginnap
gınnap aynı zamanda haşıl sarılan ip keleplerin çok azalmış olarak çıkarılan haline de denir.masura dolunca bırakırdık.yoksa devrilir yani sağılıp karışırdı ki mahvolması demekti.o nedenle masura dolduğunda kelep çok küçük kalmışsa düğüm olmasın diye bu çıkarılıp yoluntu yapılırdı.yani dolaşık,açılamayana,masura yapılamayanla iplerle birlikde üstüpü yapılırdı
terdek
esas eski terdekler haradlar tarafından tornada yapılırdı.sağlam ve vilalı olurlar ve defalarca kullanılırlardı.
ayrıca terdek kelimesi eski böyüklerimiz tarafından gamiş deyimiyle aynı anlamda olarak erkeklik organına da denirdi.rahmatlık dedem prostat nedeniyle sürekli terdeğine sonda takardı.
nezzik
haşıl sarmak yani havlu dokumada çözgü yapmak için gerekli ipliği kolay sağalması için masura haline getirmek için ip çilesinin gerilerek kolay sağılmasını sağlayan nezzik taşı denen delikli ağır bir taşa takılan bir sopa ve buna monte edilen ucu kesik üçgen prizma şekline çilenin gergin bir şekilde gerilerek takılacağı araç.resim olsa daha kolay anlaşılır...
antepte uşak dövme teknikleri
hamamdaysalar
habbap
killeeni
hamam tası
temizlik yapılıyorsa
süpürge çomruğu(vurma uşak uyuz olur deselerde gene de kullanılır)
süpürge sapı
mangal ya da soba başındaysa
maşa
kül saksısı(faraş yani)
körük
bir şeyi ısıtıp cilde temas ettirme
iğne batırma
yemek yapma esnasında olursa
soğan tahtası
tahta çömçe
plastik ya da metal kepçe
saplı yağ tavası
haşıl sarılıyorsa
elcek(üff sanki minyatür jop gibidir)
terdekle vurmak
çocuk büyüdükçe
kayış
keser sapı
yani gördüğümüz gibi antep avradı kötek atma konusunda son derece istekli,allah vergisi bir yeteneğe sahip,elindeki en umulmadık şeyleri bile rahatlıkla ve de ustalıkla kullanabilen,değişen yer ve şartlara göre hızlı bir şekilde dayak aracı icadetme ve kullanabilme yeteneğine sahip kelimenin tam anlamıyla profesyonel dayak makinesidir.mevcut malzemeleri kötek amaçlı kullanım konusunda şoo televizyondaki survivorda her bişeyi gullanıp,her şeyi yiyerek hayatta galabilen gavır dölü varya allahıma anamın eline su bileme dökemez.ayrıca acemileri bu kötek fasılları esnasında ağır sakatlama, kan çıkarma vs gibi evin böyükleri tarafından suç kabul edilebilecek izler bırakabilirlerse de işinin erbabı,çok çocuk büyütmüş deneyimli olanları sonradan tesbiti imkansız bir şekilde döver ki şikayet etsen de ispat edemezdin.benim favori kötek yime tarzım anamın sırtıma oturup sağ elindeki pabıçlan bacak,kabalar gibi alt kısımlara çalışırken aynı zaman sol elle saç çekmek(eğer eline gelecek kadar uzunsa tabi)omuz başlarına ,küreklerin üzerine sumsuk ve şaplak,kafaya parmakları bükerek bükülü eklemle sert bir şekilde kapı vurur kimi vurmak,kollarının yorulup darbelerinin etkisinin azalmaya başladığı durumlarda börg ve bacaklara çimdik ile omuz ve kulaglara ısırıklarla ve yolma ,burma karışımı garip hareketlerle deyme masörlere daş çıkarırcasına grekoromenden serbest sitile geçiş yapardı.ayrıcana bağırığımın fazla çıktığı durumlarda oturduğu yaanıma bir kaç kez kalkıp oturmak suretiyle (bu harekete dam loğlamak derdim ki kötek yimenin nirvanası sayılırdı).serbest stilden pankreas güreşine geçerdi.bu hareket nefes almayı sekteye uğratmak suretiyle bir nevi geçici susturucu vazifesiyle çaarıg baarıgı sekteye uğrardı.bunların sonunda güzelce mesdiklenerek dingin ve gevşemiş bir gövdeyle ve bu şefkat gösterisinden 4 köşe olmuş ruhumla en kısa sürede tekrarını ümid ederek usdaya gönderilirdim.artık yeterince ısınmış olduğumdan antremanlı sayılırdım ve usdadan yahut halfelerden yiyeceğim kötekle sakatlanma riskini minimuma indirmiş olurduk.hatta bu ısınma agşam hocıya gittiğimde bile halen sağladığı gevşeme ve zindeliğin devam etmesi burada da almam muhtemel zopa ve sille darbelerine garşı koruma kalkanı gibi işlev görürdü.boşuna cennetden çıkma dememişler kötek için....
ağzı açık ayran delisi
her şeye inan ,her şeyi kolayca beğenen,her şeye gönül indiren ,"tez inamlı,uymaca aghıllı"da denilen saf tiplemeler için kullanılır.çünkü ayran bu gün matah bir gıda gibi gözükse de eskiden en değersiz bir ara ürünmüş.sadece tereyağ imali için kullanılması zorunlu bir ara ürünmüş.yağ alındıktan sonra saklaması da zor olan bu ürün konu komşuya dağıtılırmış.o nedenle bulunmaz hint kumaşı gibi ayranı çok sevene aklından bir iki tahta eksik gözüyle bakılırmış.bu laf bu nedenle bu tür kişileri eleştirmek için söylenmiş.eğer ciddi anlamda fazla üretim varsa bu defa ayran kestirilip çökelek yapılarak deri tuluklara basılır ya da keş yapılarak taş gibi az yer tutan,kolay kolay bozulmayan dayanıklı bir formada kışlık gıda olarak depolanırmış.
zaten ayran gönüllü lafı da güvenilmez,fikri kolay değişir anlamında bu nedenle kullanılır.keş lezzetli ve bi o kadarda sağlıklıdır.çünkü yağsız sayılır ve tuzu fazla olduğundan bakteri üremez.o nedenle "ağzıyn dadını bilsen keş yirdin"lafı bu nedenle söylemişdir.ayrıca ayranın değersiz alelade olduğunu belirtmek için"yemeğin kalmışı ikram edilen,beğenilmeyen bir şey verilmek istenen ya da dul bir kadınla evlendirilmek istenen bekar kişi " yeri orddaaannnnn yağını gaymağını el yimiş eşgi ayranını ben mi içicim"diye böyle bir şeyi kabul edecek kadar onursuz,gurursuz olmadıklarını belirtmek için kullanılır.
islik avarasi
gözü sürekli işinden başka şeylerde olan,işine konsantre olamayan,kaytarmak için en küçük bir fırsatı bile kaçırmayıp işinin başından ayrılmak için kullananalara yönelik bir deyimdir.
-ana gız dışardan banga mı sesleniyle ne acı bi baghıy mı?
-hös de işine bak şişesice ıslık avarası.biri seslense de gaçıp getsem dey can atıyn elleham.acık bigünde otur da ev işine yardım et soghağa gaçacaana
eli işde gözü oynaşda denilen tipler için uygundur.
dam dum harada deli gız orada
eğlence ve oynama meraklısı olup uzak ya da yakın olsun hiç bir tanıdığın düğün dernek olayını kaçırmadan iştirak eden işine aşına gevşek ama eylenmeye,oynayıp göbek atmaya berk olan kişiler için söylenir
-anang nerde gız?
+bobasının halasının torunununmu neyin düünü varmış orıya getti
-getmese şaşardım zati.dam dum harda deligız orda.aman bi denesini de gaçırmasın soona yok yazılır
evsmek
(bkz:
sehirlemek)
rüzgar yardımıyla savurup çer çöpten,kabuk ve saman vs den temizlemek
mamdeli abi
