vagil vagil gusmak
vagil vagil gusmak:ağıs dolusu kusmak
garsambaç
garsambaç:buz dolabının olmadığı dönemlerde doğal kar ile üzüm pekmezinin karıştırılması ile elde edilen serinletici yiyecek.modern zamanlarda buzun karınıp kar gibi yapılıp,çeşitli meyve özleri(vişne portakal limon gibi) karıştırılarak yapılıyor.
mersin tarafında bici bici adını alıyor.
buz dolabının olmadığı dönemde kar ile yapılması şimdiki nesile tuhaf gelmesin.o zamanda yaz mevsiminde kışın yaz mevsiminde satılmak üzere kar stoklanırdı .o yerlerede (bkz:
karlık) denilirdi...hatta yakın zamana kadar meyan şerbeti satanlar şerbetin soğuk olduğunu belirten,"garlı ha garlı ha " diye bağırırlardı.
galaltinda tahtani cami karsisinda trafonun dibinde pirpirim satan abdal gizi
bahsedilen pirpirimci fettanın adı "ülger" idi ...kimse merak edip görmeye gelmesin artık kalealtına gelmiyor..."hediye" teyzesinin adıdır.ülger'i görüpte "karmen"i hatırlamayan olmazdı...sanırım kalealtında onu görenler bir "karmen" keşfetmiş duygusuna kapılırdı...tabii konuşturduğun zaman büyü bozulurdu ama...
yiidiken yıhılasın
yigidiken yikilasin: antep beddualarından...genç ölesin anlamında
asbap gabasi hapbap yucesi
asbap gabasi hapbap yucesi:elbisesinden dolayı şişman ayakkabısından dolayı uzun gözüken kimseya söylenir.
cırt
cırt:bilinen anlamı dışında antep ağzında;hafif meşreb,sulu kimseler içinkullanıldığı gibi bazı renk ve giysilerinde tarifinde de kullanılır.
"yav ahmet iyi hoş da biraz cırt değil mi?"
"buraya kırmızı renk biraz cırt kaçmaz mı?"
gırk ahıl gırk fikir
kirk akil kirk fikir: bir türlü karar veremeyen,sık sık karar değiştiren kimse
gemirmek
bardak dibi gemirmek
bardak dibi gemirmek:ıçki meclislerinde çokça bulunmak.
"hey gidi gençlik hey,şu kavaklık gazinosunda az bardak dibi gemirmedik!"
anang samsak boban sovan
anamiz samsak babamiz sogan: biz kim oluyoruz ki,bir iki göbek geriye gitsek etimizin budumuzun ne olduğu ortaya çıkar anlamında söylenir
garicik
gari gibi den türetilmiş bir sözcük.yaşlı kadın eli gibi kırış kırış anlamında...
gari
garinin oğlaanı sel götürmesi
garinin oğlanı sel götürmesi:antep yöresinin mevsim özelliklerini özetleyen bir deyimi...ılk baharın sağanak yağmurlarında oluşan selleri işaret eder.oğlak koyun ve keçilerin doğum zamanını,selin götürdüğü şeyinde hem (bkz:
gari)(ihtiyar kadın)hemde oğlak (keçi yavrusu) olması selin çok büyük boyutta değil,küçük boyutta olacağını tarif eden mükemmel bir anlatımıdır.
"birden yağmura tutulduk anam"
"ee tam da garinin oğlaanı selin aldııı günlerdeyk taman"
boyanmak
boyanmak:bilinen anlamı haricinde"bir yemeği aşırıya kaçan bir şekilde nefret uyaracak şekilde yemek" "ziftlenmek yaniii"....
ayrıca kanlar içerisinde kalıp"boyanmak" al kanlara boyanmak anlamında beddua şeklinde de kullanılır."ıçini dışını boyuya allah" gibi
baban çullu mu semerli mi
baban çullu mu semerli mi: antepte çocukları severken söylenen tuzak soru...çocuk çullu dese babasını it yapmış olacak,semerli dese eşek!
tabii bu sorunun muhatabı çocuğun babası ile oldukça samimi olunması gerektiğinin farkında olmuşsunuzdur.
saçma tava
sac tavanın antep versiyonunda içine konulan malzemelerin farklı ve çok oluşundan antep havalisinde olmuş size saçma tava...
ohuyucu
ohuyucu ile düğün derneye çağırmak adetinin sosyal faydaları da vardı.genellikle mahallenin garibanlarından oluşan ohuyucular düğün sahibinden aldığı ücretin yanı sıra çağırdığı insanların kendisine verdiği bağışlarla iaşesini sağlar,bir nevi sosyal yardımlaşma olurdu
gaç gaç
ermenilerin kurtuluş savaşında türk milletine ihanetleri sonrasında suçlu psikolojisi içerisinde anadolu'yu panik halinde terk etmeleri...
"galiba gaçgaç zamanıydı"
essek hanee
inek coru:evlenme çağı gelmiş delikanlının evlendirilmesinin gündeme gelmesi...
deyimi hikayeside şöyle;
çocuklarının evlendirilmesi gerektiğini konuşan anne ve babanın bu konuşmasını uyuduğu zannedilen delikanlı da dinler...ıneği satak oğlanı everek diye de karar alırlar....
aradan uzun bir zaman geçip hiç bir eylem olmayınca delikanlı dayanamayıp annesine sorar..."anne şu inek coru ne oldu ?"
deermi
degirmi:kare...veya kareye yakın dörtköşe şekil...
"avuç içi gibi des değirmi arsası var"
antep'in önemli semtlerinden değirmiçem'in adı da ordan gelmektedir."kare şeklinde çimenlik yer "anlamı taşır
kececimamet
