ders 1 : normalde, sert sessiz harflerden "p, ç, t, k, h, s, ş, f" biriyle biten kelimelere "c, d, g" süreksiz yumuşak sessizlerden biriyle başlayan bir ek geldiğinde eklerin başındaki ünsüzler sertleşmesi gerekirken (sert ünsüzlerin benzeşmesi kuralı);
anteplice de bu kural sökmez.
antep de oturiim
fıstık cıya gel
görüş dürdü bayakleyn

(bkz: anteplice konusurken gulmekten olmek )

her anteplinin uyması gereken kurallardır.özen göstermek gerek

kelime içinde sesli harften sonra gelen "h" harfinin "k"leşmesi de bazı durumlarda görülen bir durumdur..

yanı ben deeym ki;

ahlaksız : aklaksız
şahsiyetsiz armut : şaksiyetsiz armıd

k harfi genelde ğ ile h arası bir yerde okunur, gırtlaktan gelir.

tılsım n ve g harflerinin aynı anda söylenmesindedir.hatta bir antep dili kitabında bu iki harf üst üste yazılımıştı.en iyi ifade biçimi bu.keşke sözlükte de böyle bir imkanımız olsa.

"a"ların çoğu "Æ (ayn)" yani a e karışımı şeklinde söylenir

"geçen eğşam bekgola gediykene onekdarımı gaybettim yoğrum" gibi, bir antepliden duyduğunuzda hastası olabileceğiniz bir cümleyi yazmaya çalışınca, gördüğünüz gibi telef oluyor. o duyguyu vermiyor, veremiyor. sanırım anteplice dilbilgisinin sırrı burda. ingilizce gibi yani. okunduğu gibi yazılamıyor. (geçen akşam bakkala giderken anahtarımı kaybettim demektedir cümlemiz.)

bizde "k" ve "p" harfleri yoktur, bunların yerine "g", "h" ve "b" harfleri kullanılır.. hatta bazen "l" harfi yerine "n"harfinin kullanıldığı da görülür..

küçük --- güccüg
hap --- hab
gülüşük --- günüşük
lezzetli --- nezetli

zaman çekimleri

şimdiki zaman:
olumsuz çekşmleri
geliyorum --- geliym gelmiyorum--------- gelmeym
geliyorsun -- geliyn gelmiyorsun-------- gelmeyn
geliyor ------- geliy gelmiyor------------ gelmey
geliyoruz ---- geliyk gelmiyoruz--------- gelmeyk
geliyorsunuz- geliyseez gelmiyorsunuz----- gelmeyseez
geliyorlar----- geliyler gelmiyorlar---------gelmeyler
olumsuzluk eki "me" deki "e" harfi "i" ile karışık söylenir

ii.gelecek zaman:
olumsuz çekimleri

geleceğim ----- gelicim gelmeyeceğim--------gelmeycim
geleceksin ----- gelicin gelmeyeceksin-------gelmeycin
gelecek --------- gelici gelmeyecek-----------gelmeyci
geleceğiz ------- gelicik gelmeyeceğiz---------gelmeycik
geleceksiniz---- geliceez gelmeyeceksiniz------gelmeyciiz
gelecekler------- geliciler gelmeyecekler--------gelmeyciler

iii.geniş zaman: (genellikle i. ve ii. çoğul şahıs için değişir)

olumsuz çekimleri

geliriz ---------- gelirik gelmeyiz-------------gelmezik
gelirsiniz -------- gelirseez gelmezsiniz----------gelmezseez

iv.mişli ve dili geçmiş zamanlarda sertleşme ve yumuşama (bkz: lol)
dışında bir değişiklik olmaz.


v.istek kipi
geleyim -------- geliym
gelesin --------- ? (daha çok emir kipinde kullanılır; gel!)
gele --------- ? (gelsin!)
gelelim --------- gelek
gelesiniz-------- geleseez
geleler --------- geleler

vi.gereklilik kipi (genellikle i. ve ii. çoğul şahıs için değişir)
gelmeliyiz ------ gelmeliyik
gelmelisiniz ---- gelmeliseez

olumsuz çekimleri (bu bölüm çok önemli diğer zamanlardan farklı olarak burda ek yerine deel kelimesi kullanılır)

gelmemeliyim-------- gelmeli deelim
gelmemelisin-------- gelmeli deelsin
gelmemeli------------ gelmeli deel
gelmemeliyiz--------- gelmeli deelik
gelmemelisiniz-------gelmeli deelseez
gelmemeliler--------- gelmeli deeller

tam aksi bir dil kuralı da benden. normalde hece sonuna gelen "b" harfi antepçede "p"ye dönüşür.

aplam (ablam)
kiprit (kibrit)
taplo (tablo)
kültaplası (kültablası)
leplebi (leblebi)

anteplice ural-altay dil ailesinde mevcut olup, diğer dillere nazaran konuşulduğunda tebessüme hatta yer yer kahkahalara sebep olan sempatik bir dilimizdir.

birde f harfi yerine çoğunlukla v harfi kullanılır ayrıca bazı iki heceli kelimelerde iki harf birbiriyle yer değiştir...
övkelenme mamet ağa gel otur hele şöle(öfkelenme)
cafer ammi bubam seni çağıriyyy(cafer)
'torpak 'kirbit
bde anlayamaıdıgım bi sebepten bazen y harfleride kelimenin sonundaysa bir ek geldiğinde yine v ye dönüşüyor...
antepliler çok rahat köy derler ama iş köye gitmek olunca;
''biz yarın *köve gidikk ağam''....şeklinde olur...

vurgu ılk heceye yapılır, bastıra bastıra ezilerek söylenir.
annem
apla
eda
seda
vs.vs.vs.

antepçe'de "ğ" harfi yok denecek kadar seyrek kullanlılır. bunun yerine kendinden önceki sesli harf uzatılır. oolan gibi.

kelimeleri uzaktmayı pek sevmeyiz
kısa ve daha güzeli varken neden uzatalım
örneğin
-----geliyor musun?
-----geliy misin?
yada
-----geleceğim
-----gelicim
gibi...
bunun gibi her kelimeden yaklaşık iki harf tasarruf edip
az zamanda daha çok şey söyleyebiliriz.

"sert g"
bunu az önce farkettim antebe özgü bir harf.
bazı kelimelerin söylenişinde sert g kullanılıyor
örneğin
mintag burdaki en sondaki harf sert "g"
"k" ye yakın bir şekilde okunuyor.
bide normal "g" ile bi örnek verirsek farkı daha iyi anlayabiliriz.
örneğin
la goda geeeettt.
burda geeeeettt kelimesinde kullanılan g harfi normal "g" dir.

eger k kelime basinda ya da hece sonundaysa genellikle g'ye donusur.
bagmag, geyinmeg, oralıg, anagdar

eger k ilk hece haric bir hece basindaysa h'ye donusur

sohagdaa adam, vuruyhan,

bazen de kelime sonundaki k'ler sessizle basliyan bi ek aldiklarinda k gider, k'den onceki sesli uzatilir:
bıçaanan, yoodu, aa(ak) aader(kadar,gader), müdeaale etmeg...

t'yle biten bir kelimeden sonra sesli harfle baslayan bir kelime gelirse t, genellikle d'ye dönüşür:
géc olur, ged ordan( get--)ged)

ünlü daralması yoktur:
gelm(é)yciiz mi, alméylar, ne déyn(ne diyn değil!)


anteplicede 3 a vardır:

ä-)anteplice'nin ünlü genis a'sıdır. arapcadaki ayn kadar ya da doğu şivelerindeki gibi sert değildir. ingilizcedeki a harfine benzer :) e ile a arasinda bir sestir:
säatci, änagdár, ärbet, mäamil, bäaşire,çägşamäk,häsdelig

á-)pek dikkat cekmiyen kapali a'dır. yuvarlatilmis (o'ya yakin bir ses) a sesidir.
gátmäg, ägdármäg, gáçmäg, mäğrá, livás,çähál

a-) normal a sesidir:
álaç(ilaç)...

- bir de anteplicede istanbul türkçesinde olmayan ekler vardır bunlardan biri "- mıya" ekidir

* valla usda sonamıya sonamıya deeşti bizim uşaklar.

* ummazıya bu işe girdik ama eyi para gazandık

* görmeziye olur dedik amma bu gadder yavan olacaanı bilemedik

birkaç örnek daha;

ıbrahim:iprahim
anahtar:anaktar
migros:mikros

devrik cümleler kurulur. vurgularla beraber doğal olarak şiir okuyor görüntüsü verir.

(bkz: antepli konusurken makamli konusur)