antep'te, düğünlerden bikaç hafta sonra yapılan, evlenen kızın düğününe teşrif edememiş, onu gelinlikle görememiş ve takısını takamamış kişilerin takılarını takmak için, geri kalan akraba ve tanıdıkların da kızın evini, ceyizini görmek için teze gelinin evine geldikleri, tahminen bir ya da iki hafta süren ve bu süreç boyunca zavallı kızımızın evin içinde gelinlikle dolaştığı, bana göre akıl almaz süreç.

bu süreç içinde kızın ne kadar ceyizi, antep isi varsa ortaya dökülür.
eve gelenler fısır fısır dedikodu yaparak odaları gezip tüm detayları çok dikkatli bir şekilde incelerler.
bu gezme sırasında da şöyle diyaloglar duymak mümkündür:

- bacım, ben bizim aslı'ya da yaptırıcıydım bu dahımdan amma bahalı söyledi adı batasıca zöhre garısı.
- (annesi tarafından zorla oraya getirilen ve evlenmem diye tutturmuş olan kıza:) bah da gör elalemin gara çarpana gızına neler alıklar, daha sen evlenmem deyp otur.
- (muhtemelen kız tarafından biri:) şu yatak odası dahımının halına bah hele, beleşe getti bizim gız beleşeee...

bu diyalogları artırmak mümkündür tabi...

gelin görme bahane dedikodu şahane şeklinde ne yazık ki hala gündemde olan bir gelenek.

elektrikli aletlerin bu kadar yaygin olmadigi devirlerde akrabanin aldigi televizyon,buzdolabi gibi cihazlar içinde
heyirli ossun mahanasina benzeri ziyaretlerin yapildigi olmustur.
amacin tamamen dedikodu oldugu konusunda salahiyetli kardesime katiliyorum.

birde haci görme olayi vardir... mabalindan korktugumdan deginemiyorum :)

geline bakma:yeni evli kızı(dolayısı ile çiftleri) tebrik etmek,aynı zamanda sergilenmiş çeyizlerini görmek için yapılan ziyarete verilen ad

antepli kadınların tamamen çeyiz modasını takip etmek ve dedikodu malzemesi bulmak için yarattıkları bir olay

gelin görme milyon ytl lerin (sırf gonu gomşu eş dost ne der aam..!! ben gennime laf getirtmem deyip de )harcandığı ve sonunda heç bi işe yaramayan,(hele bir gün bile o nakış nukuş dikişin gullanıldığını da görmedim zaten) bez ve çaputdan ibaret malzemelerdir.

sırf dedikodu yapmak için gidiliyor gerisi yalannnnnnnnnnn

türkanın gelinine bakmaya gittik .gelinin aklıbaşında bişeyi yoktu.halam büfesinde bi çanak gördü kızın anasına sordu bunu nerden aldınız diye.(amaç güzel olduğu için değil sırf iyi yerden mi alındı kötü yerdenmi.) ablamın eve geldikten sonra duyduğum konuşmaları (aman allah töbe bu arvatların işi gücü yok gereksiz işlerden uğraşıp duruylarkele)

-anam bir gelin. aha şu gol biyaz biyaz biyaz. ayni pendir kimi. aha şu döşü ayni biyaz. huyu gözel . yedi gat döşşee var.kırk gat cehiz heryer cehiz cehiz duvarlar görükmey.aşşaa kövden getirdiler bu gelini.bende bizim mamede ordan alıcım bi tene

daha eskilerde duvardan duvara çamaşır ipini gerer, üsdüne de bütün çeyizleri dizerlermiş. ne kadar çeyiz yapıldığını düşünün artık.

gelin görmeden geldikten sonra yapılan dedikodulardan biri de; gelinin misafirleri öperek mi yoksa uzaktan mı hoşgeldiniz demiş olmasıdır.

-anam gelin de yeen gercikmiş kele. oturduu yerden hoşgeldiiz dedi.
+he anam acı insan gahar* öper. bu ne beyle. sahı baa gıralıça

ben de anneannemin çeyizinden kalma antep işleri var.* valla üzerinde igne yerleri duruyor artık ne kadar kaldıysa duvarda muvarda.....

anneannem yine gereğinden fazla ileriyi planlayarak:

-senin gelin görmeni de yaparıh, ömrüm yeter de görürmüm ola
-ne gelin görmesi anane yeu işin mi yok görürler düğünde o yeter
-kele eyle olur mu bi tek bi gızımızsın senin gelin görmeni yapmıycık mı kele o nası iş elalem duysa bize güler.
-tamam anane siz yapın ben gelirim.

gelin görme demek damatlar için işkence gibi geçen 10-15 gün demektir...gelin görme başladığı günden itibaren damat kendi evine ancak izinle girip çıkabilir...sabah erkenden evden çıkması ve akşam ancak ev boşaldıktan sonra eve girmesi gerekir..akşamları bir köşede kımıldamadan put kimi oturmalıdır,yoksa evdeki çeyiz düzeni bozulabilir....yemek yemesi ,su içmesi,tuvalete gitmesi her şeyi sorun olur..evin her yeri çaput çulla doludur damat hangi yöne gitse orayı elleme ,şurayı bozma,kele geçte otur bi köşeye uyarılarına maruz kalır...antep avradları için ne kadar vazgeçilmezse ,erkekleri içinde bi o kadar gereksiz bir olaydır yani..

eskiden evin kapısı açık bırakılırmış yoldan geçenler gelip görsün diye
ben küçükken aşağı sokaktaki bir geline gitmiştik ikramdan sonra evi gezdik köşede bir bitki vardı canlı sanmıştık meğer gelin yapıyormuş otellere satıyormuş çok beğendik
evden çıkar çıkmaz muhabbet mutfağının küçük olduğuna, gelinin çok genç olduğuna, kaynananın ne yaman olduğuna kaydı
ben dumur oldum o güzelim bitkilerden bahseden yoktu varsa yoksa eleştiri dedikodu

nikahta gelini ve damadı yeterince çekiştirememiş zaten gezmiye mahana arayan anteb ahalisinin gelini eyce görmek,cehizlerini begenmemek (!) pasta yiyip cay içmek adına düzenledigi oturumlardır.

hayatı boyunca o gelin görme senin, bu gelin görme benim gezmiş annelerin kızımı dışarı gelin verirsem, "anam gıza nanca çeyiz yaptık kime göstericik"başlıklı korkusu bunun da aslında diğer bi çok misafirlik türü gibi, bir gösteriş ürünü olduğunun göstergesidir.

o bu deelde bizim memleketin gösterişi de heç bi yerde yog

benim çok sevdiğim bi adettir antepliyik her adetimizi sevmeliyik diye düşünüym yannış mı ola... bence esgisi gibi devam ettirilmiy bu adet amma gözel adetti hem nanca para verilip alınmış gelinlik bi gece giymeynen çuvala dıhılmey hem gelin onbeşgün onu geyip havasını alıy. düğünde zaten görültü patırtı taşgala ne gelini görüyn ne anasını bacısını en azından evine gidip iki datlı hanek ediyn gelini gaynanayı terbik ediyn. ben seviym bu adetimizi de yorum heç bitmesin hep devam etsin

(bkz: gız oğlanı oğlan gızı görme)