doğal akarsu ve derelerden düzlükden rampa aşağıya yavaş yavaş inmeye başlamadan yapay bir arıkla suyun ileride derenin doğal yatağından daha yüksekdeki bostan ve bahçeleri sulamak amacıyla kot farkı ve eğimden faydalanarak akıtılan ve suyun aralıklı olarak verilmesi sebebiyle çoğunlukla dibi balçık olan yapay kanallara dereköylede verilen isim.yani dsi nin sulama kanalları yokken köylerde muhtarlığa bağlı sakalar tarafından sulama amaçlı olarak yapılan ve su salınmasıi kesilmesi birprograma göre gene sakalarca dğzenlenen ilkel sulama sistemine verilen ad.her kes tarlasına giden küçük arıkların önünü toprakla açıp kapayarak sırasıyla ve kimsenin hakkına tecavüz etmeden sudan eşit şekilde faydalanırlardı.işi biten arığın önünü kapatır ve su bir ileriki tarlanın başına gider o da aynı şekilde kendi arazisini sulardı.ama ana arık olan sacırların kontol ve bakımı köy tüzel kişiliği ve onun görevlisindeydi.
mamdeli abi