şeyh fethullah cami ve külliyesi(aşağı şeyh cami-merkez): gazi antepteki en önemli tarihi yapı olup, şehreküstü mahallesindedir. vakfiyelerine göre külliye, cami, zaviye, hamam ve medreseden meydana gelmektedir. bugün medresesi bulunmayan külliyenin diğer bir elemanı olan ve halen faal durumda bulunan kastelini de bu komplekse dahil edebiliriz.(br)(br)ilk devir osmanlı cami plan anlayışını başarılı, fakat değişik bir terkiple bir araya getiren cami, bilhassa tonozuyla türk-islam mimarisinde ayrı bir yere sahiptir.
caminin içinde şeyh fethullah tarafından yazılan, el yazması bir kuran-ı kerim bulunmaktadır.
boyacı cami (merkez): gazi antepin en eski camisi olup, boyacı yusuf ve kadı kemalettin tarafından 1357 yılında yaptırılmıştır. türk memlukluları devrine ait cami, mermer ve çini süslemeleri yönünden çok zengindir. gazi antep ahşap işçiliğinin en eski örneklerinden olan ahşap minber, on iki kollu yıldızlar, palmet, rozet ve geometrik motiflerle süslüdür.
ömeriye cami (merkez): gazi antepin düğmeci mahallesinde bulunan caminin, 1210 yılında tamir geçirdiği kayıtlarda yazmaktadır. kimin tarafından yapıldığı tam olarak bilinmeyen caminin, hz. ömer zamanında ya da hz. ömerin kızından olma torunu emevi halifesi ömer bin abdülazizce yaptırıldığı söylenmektedir. caminin bir diğer adı da ömereyn yani iki ömer anlamına gelmektedir.(br)(br)minare şerefesinin korkuluklarında, oyma taş işçiliğinin güzel örnekleri görülebilir.
ahmet çelebi cami (merkez): ulucanlar mahallesindedir. caminin kurucusu peygamber soyundan hacı osmanoğlu şeyh ramazan efendidir. medrese, cami ve kastelden oluşan bir külliyedir. kitabesinden 1672 yılında yapıldığı anlaşılmaktadır. ahşap işçiliği dikkat çekicidir.
yuşa peygamber türbesi (merkez): yuşa peygamber israiloğullarından olup, hz. musanın yeğenidir. israiloğullarını göçebelikten kurtarmış ve arzı kenana yerleştirmiştir. boyacı mahallesinde pir sefa denilen mevkideki bir binanın iki odası içinde iki türbe bulunmaktadır. bunlardan birisi yuşa peygambere, diğeri ise pir sefa hazretlerine aittir.
pir sefa hazretleri türbesi (merkez): pir sefa hazretleri ile yuşa peygamber aynı yerde yatmaktadır. pir sefanın türbesi yerden beş basamak aşağıdadır. rivayete göre; pir sefa, hz. yuşanın türbedarı olup ölünce buraya gömülmüştür. diğer bir rivayete göre, pir sefa medinelidir ve ensardandır. gazi antepin müslümanlar tarafından fethinde hz. ali kumandasında buraya gelmiş karaçomakla yan yana savaşırken, gövdesi ikiye bölünerek şehit olmuştur. bunun üzerine hz. ömer yuşanın yanına defnettirerek kendini peygamberi zişan ile komşu ettim. demiştir.
ökkeşiye hazretleri türbesi (nurdağı): nurdağı ilçesinin güneydoğusunda, bir tepe üzerinde bulunan türbe, gözlühöyüke 17 km mesafededir. ökkeşiye hazretlerinin, hz. ömer zamanında gazi antep ve çevresinin fethi sırasında şehit düşen beş sahabeden biri olduğu söylenmektedir.
rumkale (yavuzeli): gazi antep ilinin, yavuzeli ilçesine bağlı kasaba köyünde bulunan rumkale, fırat nehri ile merzimen çayının birleştiği noktadadır. m.ö. 840 yılında geç hitit döneminde yapıldığı tahmin edilmektedir. hz. isanın 12 havarisinden biri olan johannesin (yuhenna) roma döneminde rumkaleyi merkez yaparak hıristiyanlığın gazi antep yöresinde yayılmasını sağladığı söylenir. kalenin içinde kayadan oyma bir odada yuhennanın incil müsveddesini saklamakta olduğu ve daha sonra beyruta kaçırdığı rivayet olunur. yuhennanın mezarının kalede olduğu ve bu nedenle kutsal sayıldığı da ileri sürülmektedir