gaziantep deyince
nilhan aras
metro kültür yayınları

(güzel bir kitap)

bir kelime oyunu oynamaya kalksak şehir isimleriyle... istanbul deyince akla gelenleri birkaç kelimeyle söyleyiversek... sonra, adana, urfa, izmir deyince akla gelenleri... peki gaziantep deyince neler gelir akla? ya da birkaç kelimeye sığdırmak mümkün mü bu şehri? sanıyorum bu sorunun en anlamlı cevabı nilhan aras’ın hazırladığı gaziantep deyince adlı kitapta...
nilhan aras, bir sosyolog, antropolog ve mutfak kültürü araştırmacısı gibi çalışarak ortaya çıkarmış gaziantep deyince’yi. bu kadar çok sosyal bilim bir araya gelince ve titizlikle bir saha çalışması yapılınca mükemmel bir kitap doğmuş. aras’ın kitabı gaziantep kültürü üzerine bir sözlü tarih çalışması. isminden de anlaşılacağı gibi gaziantep deyince akla gelenler ve elbetteki şehrin kültürünün öğeleri hakkında bu kitap. kahvehanelerinden patlıcanına, yesemek’ten rumkale’ye, el sanatlarından bağ kültürüne kadar gaziantep’i gaziantep yapanları öğreniyoruz nilhan aras sayesinde.
üç bölümden oluşan gaziantep deyince’nin ilk bölümü şehrin mutfak dışındaki öğelerini anlatıyor. kitabın genelinde olduğu gibi bu bölümün konuları yaşayan tanıkların ağzından ve yazılı kaynaklara göndermelerle anlatılıyor. ikinci bölüm, gaziantep mutfağın en temel malzemelerine ve bu malzemelerle yapılan en karakteristik yemeklere ayrılmış. üçüncü bölümde ise yemek tarifleri yer alıyor. ancak bu tarifler şimdiye kadar alışık olduğumuz tariflerden biraz daha farklı. tarifi verilen yemekler birkaç kaynak kişi tarafından kendi yorumlarıyla aktarılıyor.
gaziantep deyince’nin ayrıcalıklarından biri de içinde öykülerin olması. gaziantep’in kültürünü anlatanlar bizzat orada yaşayanlar olunca, onların öykülerine tanık oluyoruz kitap boyunca. şehrin eski mekânlarından papirüs, kırkayak ve tahmis kahvesi’nin müdavimleri anılarıyla kitaba keyif katıyor. kuşo adıyla tanınan ve 65 yıldır tahmis kahvesi’nin müdavimi olan mehmet doğan’la, elli yıllık müdavim niyazi dağu ile tanışırken mekânların geçirdiği değişimi onların ağızından öğreniyoruz. isim, şehir, hayvan oynuyormuşcasına okunabilir gaziantep deyince... nilhan aras bu oyunu sanki kendine göre değiştirmiş ve araştırdığı gaziantep kültürü üzerine kurmuş. şehrimiz gaziantep, tarihi, meyvesi,
sebzesi, maddi kültür öğeleri de oyunda yazılabilecek diğer başlıklar. evet,
gaziantep deyince neler geliyor akıllara?
bir çırpıda bulunanlar dışında eksik
kalan yerler için aras’ın kitabına başvurmak farz. gaziantep deyince, bu şehrin kültürünü özellikle mutfak kültürünü öğrenmek için iyi bir fırsat.