gaziantep adı nereden geliyor ?

gaziantep ilinin yerleştiği coğrafi alanın, ilk uygarlıkların doğup geliştiği mezopotamya ve akdeniz arasında bulunması, ayrıca güneyden ve akdeniz?den gelip doğuya, kuzeye ve batıya giden yolların kavşağında oluşu ilin tarihinin çok renkli olmasını sağlamış, dolayısıyla tarih öncesi çağlardan beri insan topluluklarına yerleşme sahası ve uğrak yeri olmuştur. tarihi ıpek yolu üzerinde bulunması, gaziantep?in önemini artırmış ve canlılığının sürekli olmasını sağlamıştır.

gaziantep tarihinin devreleri paleolitik, kalkolitik, neolitik dönemler, tunç çağı, hitit, med, asur, pers, ıskender, selökidler, roma ve bizans, ıslam ve türk devirleri olarak sıralanabilir. bu dönemlerin izlerini günümüzde açık bir şekilde görmek mümkündür.

gaziantep yöresinde adı bilinen ilk yerleşim merkezi, dolike ( doliche - dolikhe ) şehridir. gaziantep?in 10 km. kuzeyinde, dülük köyü yakınlarındaki bu yerleşim yerinin adı, bizans kaynaklarında diba ( daluk ) olarak geçmektedir. dülük adının da bu sözcükten kaynaklandığı belirtilmektedir.

şehir, cumhuriyet öncesi yıllara kadar ayıntap ( ayıntab ) adıyla anıla gelmiştir. bu adın benzerine ilk kez haçlı seferlerine ilişkin kroniklerde rastlanmaktadır. urfalı mateos ve papaz griro?nun, 1124 ? 1155 yılları arasındaki seferlerde, arapların ayıntab adını verdikleri şehirden hantap ( hamptan ) diye söz ettiği anlatılmaktadır. arapça ? parlak pınar ? anlamına gelen ayıntab, ermeni kaynaklarında anthapt olarak geçer. gaziantepli tarihçi bedrüddin aynı?nin ifadesiyle antep?in eski adı ?kala-i füsus?dur. kala-i füsus ?yüzük kalesi? demektir. bedrüddin aynı?ye izafe edilen rivayete göre buranın kötü bir hakimi varmış. birçok uygunsuz işler yaptıktan sonra ettiklerine pişman olmuş ve tövbe etmiştir. adı ayni olduğundan, halk ?ayni tövbe etti? demiştir. bundan ötürü şehrin adı ?ayni tövbe? aynitap olarak kalmıştır.

bir diğer rivayette ise; ayintap adını, suyunun güzelliğinden ve bolluğundan dolayı aldığı söylenmektedir. zira, ?ayın?; pınar, kaynak, suyun gözü anlamına gelmektedir. dolayısıyla ?tab?; güzel pınar ve güzel kaynak manasını ifade etmektedir. yine ayrıca ?ayıntap? adındaki, ?tab? ; güç ve takat anlamına gelmektedir. şehre suyunun bolluğundan dolayı da bu ismin verildiği söylenmektedir.

ıslam egemenliği sonrasında ayıntab adı giderek ayıntap?a dönüşmüştür. fransız kuvvetlerine karşı şehrin, savunmasını bu uğurda verdiği 6317 şehide rağmen yılmadan, cesaretle sürdürmesi ve eşsiz bir direniş göstermesi nedeniyle 6 şubat 1921 tarihinde t.b.m.m. tarafından ?gazilik? unvanına layık görüldüğünden ?gaziayıntab? olmuştur. 1928 yılında ise, şehrin adı gazıantep olarak değiştirilmiştir.