antepce bir dil özelliği taşıyor demiştik.
haliyle lehçeleri de var.
aklımıza geldikçe paylaşalım.*

güce lehçesi
güce,yani aktoprak * antepceyi çok farklı bir şekilde kullanır.
aksan olarak da çok farklıdır.
çok gevşek şekilde kullanılması onu diğer şivelerden ayıran en önemli özellikdir.
kelimelere ağıza yayılarak,belirgin bir vurgulamayla telaffuz edilir.




fiillerin sonuna -meym,-maym eki yerine -ye,-ya eki getirilir.

-geliye
-geliyem * *
-geliyeler
+geliyem
+geliyen
+geliyeler

soru ekleri
1.tekil şahıslarda ve 2.çoğul şahıslarda soru eklerinden önceki kelimelerin sonuna "ng", yani "ñ" sesi getirilir.
-geliyeñ mi?
-geliyeñiz mi?

3.çoğul şahıslarda bu ses kullanılmaz.
-geliyeler mi?
-geliyen mi?

e bilmek

-yabaliyeñ mi?
-yapabiliye mi?
-yapabiliyeler mi?


örn:
-gız alamanya'da heç beyle deel heç beşey.
-tırafik lombasına gedi yeñ,bekli yeñ.
-oralıkta bir çizgi var,onu çizgiyi geçmi yeñ.
-geçer geçmez hemen fotoğraf makinesi şak! diye resmini çeki ye.
-iki gün sonra evine yolli yeler o resmi.


barak lehçesi

rusça özelliği gösteren b ır lehçedi r.
"r" harfleri çok belirgin şekilde kullanılır.
"i" harfi çoğu zaman "ı" olarak kullanılır.

yine bu lehçemizde de antepçe'deki -meym,-miym çekim ekleri yerine -iym,-iyn,-siyz,-iyk çekim ekleri kullanılır.
diğer lehçelerimizde olduğu gibi kendine has bir aksanı vardır.çok keskin bir şekilde,yaymadan telaffuz edilir.

e bilmek

"i" harflerinin dönüşümlerine dikkat edelim.
-yapa bılırik.
-yapa bılırsin.
-yapa bılırler.



soru ekleri
-yapa bılır misiyz?
-yapa bılır miyk?
-yapa bılırler mi?

"æ" sesleri belirgin şekilde kullanılır.antepçe'deki gibi gırtlakta yuvarlanarak değil,arapça'daki gibi belirgin şekilde,üzerine basa basa kullanılır.


beylerbeyi lehçesi

fiil çekim ekleri antepçe ile birebir benzerlik gösterse de aksan olarak çok kabadır.
zaten onu lehçe haline getiren de bu aksanıdır.

fiil sonlarına -meym,-maym ekleri getirilir.
yalnız antepçe'de olduğu gibi -maym eki -meym ekine dönüştürülmez,olduğu gibi kullanılır.


"dağlardan uç maym,ganadı gırık bir turnayım" cümlesindeki -maym eki "dağlardan uç meym,ganadı gırık bir turnayım" cümlesindeki gibi -meym ekine dönüşür.

beylerbeyi lehçesinde olduğu gibi kullanılır.
"dağlardan uç maym,ganadı gırık bir turnayım"
-maym eki belirgin ve kaba bir şekilde ve ağıza yayarak telaffuz edilir.

soru ekleri
-gelmeyn mi? (meyn eki meeyn olarak telaffuz edilir)
-gelmeey mi?
-gelmeeyler mi?

e bilmek

-yapamaaym. (mayn eki maayn olarak telaffuz edilir)
-yapamaayn.
-yapamaaylar.

................

* *